Pasożyty i patogeny jelitowe – co warto wiedzieć?
Obecnie higieniczny styl życia oraz wzrastająca świadomość społeczeństwa ograniczyły występowanie pasożytów, jednak problem nie zniknął zupełnie. Warto pamiętać, że podróże, częste kąpiele w basenach i naturalnych zbiornikach wodnych w okresie letnim mogą sprzyjać inwazjom pasożytniczym. Najlepszą profilaktyką przeciwasożytniczą jest mycie rąk, szczególnie przed posiłkami i przy korzystaniu z toalety, unikanie spożywania wody i surowych dań z niewiadomych źródeł. Nieco bardziej niż dorośli na inwazje pasożytnicze narażone są dzieci. Warto również znać najczęstsze objawy chorób odpasożytniczych. Są to:
– dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak np.: biegunki (też śluzowe z krwią) i/lub zaparcia, brak lub wzmożony apetyt,
– ponadto mogą wystąpić: chroniczne zmęczenie, utrata wagi, ból głowy nieznanego pochodzenia, bóle stawów i mięśni, problemy skórne, obniżona odporność, drażliwość, apatia.
Dodatkowo badanie kału na pasożyty warto wykonać potwierdzająco, gdy inne badania np. z krwi wykazały obecność antygenów pasożytów. W większości laboratoriów badanie kału na obecność pasożytów charakteryzuje niezbyt wysoka cena.
Pasożyty jelitowe badanie kału
Materiałem diagnostycznym do badania pasożytów jest kał. Badanie kału u dziecka, jak i u pacjentów dorosłych, przeprowadza się tymi samymi metodami. Badanie stolca na obecność większych pasożytów tj. glista ludzka (Ascaris lumbricoides), tasiemce (Taenia spp.) układu pokarmowego przeprowadza się najczęściej z wykorzystaniem mikroskopu świetlnego. Natomiast niewielkie, w związku z czym, trudniejsze do zaobserwowania pasożyty np. Giardia intestinalis/ syn. Giardia lamblia (powodująca lambliozę), Cryptosporidium spp. (powodując kryptosporydiozę), oraz Entamoeba histolytica (pełzak czerwonki; powodujący amebozę), są badane z wykorzystaniem badań immunoenzymatycznych (ELISA) o wysokiej czułości i swoistości.
Patogeny jelitowe badanie kału
Patogenami jelitowymi określa się bakterie, wirusy, czasami też wcześniej wspomniane pasożyty, których obecność w organizmie człowieka wywołuje choroby. Najczęstszym objawem chorób powodowanych przez patogeny jelitowe są biegunki i bóle brzucha. Szczegółowymi wskazaniami do diagnostyki patogenów są:
– biegunka z odwodnieniem i gorączką, biegunka z krwią, biegunka po podróżach zagranicznych, przewlekła biegunka (trwająca ponad 2 tygodnie), biegunka z objawami pozajelitowymi (np. zapalenia stawów),
– względy epidemiologiczne (np. pacjent wykonuje pracę wymagającą kontaktu z żywnością screening dla potencjalnych dawców FMT).
W przypadku wymienionych objawów warto przeprowadzić kompleksowe badanie molekularne 24 patogenów jelitowych, które najczęściej powodują biegunki:
– Wirusy: Adenovirus F40/F41, Astrovirus, Norovirus GI, Norovirus GII, Rotavirus A, Sapovirus
– Bakterie: Campylobacter spp., Clostridioides difficile wytwarzający toksyny A/B, Enteroagregacyjne pałeczki Escherichia coli (EAEC, EAggEC), Enteroinwazyjne pałeczki E. coli (EIEC) / Shigella spp., Enteropatogenne pałeczki E. coli (EPEC), Enterotoksynogenne pałeczki E. coli (ETEC), Plesiomonas shigelloides, Salmonella spp., Enterokrwotoczne pałeczki E. coli (EHEC) – geny stx1/stx2, Enterokrwotoczne pałeczki E. coli O157:H7 (EHEC), Vibrio cholerae, Vibrio parahaemolyticus, Vibrio vulnificus, Yersinia enterocolitica
– Pasożyty jelitowe: Cryptosporidium spp., Cyclospora cayetanensis, Entamoeba histolytica, Giardia lamblia.
Precyzyjna diagnostyka daje możliwość doboru odpowiedniego leczenia.
